Tablica 11
Działalność społeczno-polityczna


Zjazd Kupców żydowskich, Warszawa 1922. W życiu żydowskim w II Rzeczypospolitej bardzo ważną rolę odgrywały liczne instytucje społeczne i gospodarcze, które obejmowały niemal wszystkie dziedziny życia.

Abraham Ozjasz Thon (1870-1936), rabin, dr filozofii, poseł na sejm, jeden z przywódców ruchu syjonistycznego. Syjoniści zmierzali do utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie poprzez masową emigrację Żydów z krajów diaspory.

Prezydium Zjazdu Rabinów w Warszawie w 1932 r., stanowiące władze partii Agudas Jisroel. Ta ortodoksyjna partia grupowała tzw. pragmatyków, stojących na stanowisku niemożności pełnego rozwiązania kwestii żydowskiej, wobec czego starała się w istniejących warunkach poszukiwać sposobów ochrony Żydów przed pogarszaniem się ekonomicznych i kulturalnych warunków ich życia.



Manifestacja pierwszomajowa przed siedzibą Bundu. Przemawia jeden z jego liderów Henryk Erlich (1882-1941), zamordowany później w Związku Radzieckim przez NKWD. Skupieni w Bundzie socjaliści dostrzegali możliwość rozwiązania problemu żydowskiego poprzez gruntowną przebudowę ustroju Polski w kierunku socjalistycznym.

Wybitni działacze partii Poalej Syjon Lewica. Partia ta była socjalizującym odłamem Organizacji Syjonistycznej.

Zarząd żydowskiej gminy wyznaniowej w Skierniewicach. Status prawny, organizację i sposoby funkcjonowania gmin określiły rozporządzenia Prezydenta RP z lat 1927 i 1928. Zgodnie z nimi gminy mogły prowadzić działalność opiekuńczą i charytatywną, tworzyć fundacje oraz sprawować kontrolę nad szkolnictwem religijnym.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki podczas odwiedzin kolonii letniej dla dzieci polskich i żydowskich w Puszczy Kampinoskiej, 1930.


Z wyjątkiem Żydów zasymilowanych większość żyła we wspólnotach odizolowanych od reszty społeczeństwa. Działały związki samopomocy, kluby sportowe i organizacje dobroczynne. Rozwijały się szkolnictwo i kultura, częściowo finansowane przez gminy. Niezależnie od tego działały partie polityczne, od konserwatywno-liberalnych po socjalistyczne. Największą popularnością cieszyli się jednak syjoniści, których politycznym celem była odbudowa państwa żydowskiego w Palestynie. W wyborach parlamentarnych 1930 r. partie syjonistyczne otrzymały 65% głosów wyborców opowiadających się za ugrupowaniami żydowskimi, podczas gdy socjalistyczny Bund, dążący do poprawy sytuacji społeczno-ekonomicznej Żydów na miejscu w Polsce, uzyskał poparcie jedynie 10 %.


Centralny Związek Rzemieślników Żydów w Polsce w pochodzie zorganizowanym z okazji Święta Morza, Warszawa 1933 r.





     
A & K Woźniak